Ernst Röhm in het Derde Rijk Leider van de SA Stormafdeling

Ernst Röhm SAFührer in het Derde Rijk 19331945

Ernst Röhm werd geboren in 1887 en wordt beschouwd als een centrale figuur in de vroege periode van de Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Zijn rol als leider van de Sturmabteilung, kortweg SA, heeft niet alleen de vorming van de paramilitaire organisatie bepaald, maar ook de politieke landschap in Duitsland in de Weimarrepubliek aanzienlijk beïnvloed. De Sturmabteilung werd in 1920 opgericht en diende aanvankelijk als bescherming voor de NSDAP, om haar bijeenkomsten en evenementen te beveiligen. Röhm leidde deze organisatie met een diepgeworteld geloof in de idealen van de NSDAP en stelde het voor als een middel om de revolutionaire doelen van de partij na te streven. Röhm's invloed binnen de NSDAP was aanzienlijk, vooral in de periode vóór Hitlers definitieve machtsgreep. Zijn militaire ervaring en charismatische uitstraling maakten hem tot een belangrijke leider, die veel jonge mannen naar de SA trok. Onder zijn leiding kreeg de SA een gewelddadige en agressieve uitstraling, die de straatgevechten tussen politieke tegenstanders, vooral de communisten, intensifieerde.Röhm was overtuigd dat de SA een revolutionaire rol in de maatschappelijke omwenteling van Duitsland moest spelen. Hij propagandeerde het idee dat de SA niet alleen een paramilitaire organisatie was, maar ook een nieuw leger van de nationaalsocialisten kon zijn, dat de plaats van de Reichswehr moest innemen. Na verloop van tijd groeide het aantal SA-leden explosief en bereikte het in het begin van de jaren 1930 miljoenen. Deze expansie leidde tot een versterking van de SA en een daarmee samenhangende machtsvermeerdering voor Röhm. De SA trad steeds zelfverzekerder op en eiste steeds meer invloed in het politieke landschap, wat Hitlers strategische agenda in gevaar bracht. Terwijl Hitler zijn macht consolideerde, werd hij zich ervan bewust dat Röhm en de SA een bedreiging voor zijn plannen vormden. De loyaliteit van Röhm tegenover zijn SA-mannen en zijn ambities voor eigen militaire controle vormden een uitdaging voor de autoriteit van Hitler. Röhm was een overtuigd voorstander van de "socialistische" aspecten van de nationaal-socialistische ideologie, die ook een herverdeling van rijkdom en de creatie van een sterkere sociale rechtvaardigheid omvatten. Terwijl de NSDAP echter begon zich te distantiëren van deze oorspronkelijke socialistische doelen om de steun van de Duitse industrie en de Wehrmacht te winnen, kwam Röhm steeds meer in conflict met de nieuwe prioriteiten van de partij. Deze spanningen culmineerden uiteindelijk in de zogenaamde "Nacht van de Lange Messen" in 1934 - een brute machtsstrijd binnen de NSDAP, waarin Röhm en talrijke van zijn aanhangers werden vermoord. In de ogen van de NSDAP was Röhm niet alleen een potentiële rivaal, maar ook een symbool van een militante en ongebonden SA, die in het politieke landschap van Duitsland en tussen de verschillende machtscentra te veel invloed had. Deze beslissende gebeurtenissen leidden tot de dood van Röhm en markeren een keerpunt in de geschiedenis van het nationaal-socialisme, aangezien Hitler voortaan de controle over de gehele paramilitaire structuur in Duitsland en daarbuiten kon overnemen. Röhms invloed als leider van de SA en zijn visie om de nationale beweging sterker in een revolutionaire richting te leiden, eindigden tragisch, maar zijn rol blijft een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van het nationaal-socialisme en de Duitse politiek in het vroege 20e eeuw. De Sturmabteilung, beter bekend als de SA, speelde tijdens de machtsgreep van de nationaal-socialisten in 1933 een cruciale en vaak gewelddadige rol.Deze paramilitaire organisatie, die in 1920 was opgericht, had als doel de invloed van de NSDAP te waarborgen en haar politieke tegenstanders te bestrijden. Met haar agressieve tactiek en aanwezigheid op straat betekende de SA niet alleen een ondersteuning voor de NSDAP, maar ook een antwoord op de uitdagingen waarmee de politieke beweging in de meest turbulente fase van de Weimarrepubliek werd geconfronteerd. Op een moment dat de partij onder druk stond van communistische en socialistische groeperingen, werd de SA een onmisbaar instrument om de controle over de straten en de publieke opinie te waarborgen. De SA opereerde vaak met brute handhaving. Haar leden, die zich kenmerkten door uniformen en een duidelijke hiërarchie, waren in staat om geweld te gebruiken tegen politieke tegenstanders om hun invloed en activiteiten te onderdrukken. Dit gebeurde in de vorm van aanvallen op vergaderingsvrije concurrenten, met name op communisten en sociaaldemocraten.De SA was bekend om rivaliserende politieke evenementen te verstoren, tegenstanders te pesten en uiteindelijk ook moorden te plegen. Deze agressie zaaide angst onder de verschillende oppositieleden en leidde ertoe dat velen van hen niet meer durfden te protesteren of te mobiliseren tegen de nationaalsocialisten. Het gebruik van geweld zorgde ervoor dat de SA werd waargenomen als een macht in het politieke landschap, wat de NSDAP hielp haar positie te versterken en toegang tot politieke macht te verkrijgen. Het cruciale moment voor de machtsovername was de Reichstagsverkiezingen in maart 1933, die plaatsvonden na de brand van het Reichstaggebouw in februari. De SA maakte gebruik van de onrust om haar aanvallen op de oppositiekrachten te intensiveren. De angst voor een communistische revolutie werd in de propaganda van de nationaalsocialisten vakkundig geïnt instrumentaliseerd, waardoor de bevolking bereidwillig de werkwijze van de SA accepteerde om vermeende bedreigingen af te weren.Hitlers regering voerde noodverordeningen in die de burgerrechten beperkten en de politie en de SA uitgebreide bevoegdheden gaven om tegen politieke tegenstanders op te treden. Dit leidde tot een systematische arrestatie en intimidatie van communisten, sociaaldemocraten en andere opposanten, terwijl de SA fungeerde als de bewaker van de nieuw verworven nationaalsocialistische orde. De SA was ook nauw betrokken bij het uitoefenen van druk op de Rijksdagleden om voor wetten te stemmen die de NSDAP en haar ideologie ten goede kwamen. Het benauwende klimaat dat de SA creëerde door haar gewelddadige acties leidde ertoe dat veel afgevaardigden uit angst voor vergeldingen en geweld van de nationaalsocialistische partij instemden. Deze interactie van intimidatie en politieke druk droeg ertoe bij dat de NSDAP niet alleen de grootste kracht in de nieuwe Rijksdag werd, maar ook een ongekende macht in het Duitse politieke systeem kon verwerven. De gebeurtenissen die leidden tot de machtsgreep tonen aan hoe belangrijk de SA was voor de nationaalsocialistische plannen.Ze was niet alleen een middel tot intimidatie, maar ook een instrument om sociale spanningen te benutten en voor eigen doeleinden te kanaliseren. De brutale methoden van de SA en hun vastberadenheid om tegenstanders te onderdrukken, zorgden ervoor dat de NSDAP snel op weg was naar de overgang naar een autoritair regime. Deze politieke en sociale dynamieken, vergezeld van het geweld van de SA, effenden de weg voor de vestiging van de dictatuur onder Adolf Hitler en de daaropvolgende gruweldaden die Duitsland en Europa zouden overspoelen.

Ernst Röhm was niet alleen de leider van de Sturmabteilung (SA), maar ook een van de dichtste vertrouwelingen van Adolf Hitler en speelde een belangrijke rol in de vroege jaren van de Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Hun relatie begon in de turbulente politieke tijden van de Weimarrepubliek, toen Hitler en Röhm samenwerkten om een platform voor het nationaal-socialisme te creëren. Röhm, een charismatisch en energiek personage, was gefascineerd door Hitlers visie en zijn vermogen om de massa's te mobiliseren. Vanuit het begin hielp hij de SA te organiseren als de paramilitaire tak van de NSDAP, wat van cruciaal belang was om de macht van de nationaal-socialisten ten opzichte van politieke tegenstanders te verstevigen en de invloed van socialistische en communistische krachten te neutraliseren. Röhm's steun was van het grootste belang voor Hitler, aangezien de SA op dat moment een van de weinige effectieve organisatiestructuren was die de NSDAP organiseerde.Röhm genoot onder de SA-leden groot aanzien en diende als een schakel naar de vele jonge mannen die door de socialistische ideologie werden aangetrokken en bereid waren hun agressie en politieke ambities in te zetten voor nationale vernieuwing. Onder zijn leiding groeide de SA dramatisch, zowel qua ledenaantal als in hun maatschappelijke aanwezigheid. Ze werd het symbool van het opkomende nationaal-socialisme, en hun knokploegen zetten zich agressief in voor de belangen van de partij. Een belangrijk aspect van Röhm's rol in Hitlers opkomst naar de macht was zijn deelname aan talloze politieke bijeenkomsten en demonstraties, waar de SA vaak met een tot dan toe onbekende enthousiasme en agressieve machismo optrad. Röhm was in staat de massa te inspireren en te mobiliseren, wat Hitlers visie ondersteunde om een sterke en fascistische politieke kracht op te richten. Samen oefenden ze een soort politieke retoriek uit die gebaseerd was op het uitbuiten van angsten en emoties, en die mensen samenbracht om zich te verzetten tegen het als een bedreiging waargenomen politieke establishment.In deze vroege jaren was Röhm's steun voor Hitler dus niet alleen een kwestie van loyaliteit, maar ook een strategische verbinding die beide actoren hielp het politieke intrige-spel in de Weimarrepubliek in hun voordeel te beïnvloeden. Röhm en Hitler waren onderling afhankelijk. Terwijl Hitler profiteerde van Röhm's kracht en zijn vermogen om de massa achter de SA te verenigen, had Röhm de wens om invloed binnen de NSDAP te verwerven en op te klimmen in de politieke hiërarchie van de nieuwe regering. Röhm hoopte dat de SA erkend zou worden als een soort revolutionaire en sociale kracht in het nieuwe NS-regime, wat hem uiteindelijk in een machtspositie zou brengen. De twee mannen aanvulden elkaar in hun streven naar nationale grootheid, waarbij Hitler de politieke strategie en het publieke gevecht overnam en Röhm de straatbeweging en de directe politieke druk. Met de machsovername in 1933 en de daaropvolgende steun van de SA, die een cruciale rol speelde bij het intimideren van politieke tegenstanders, leek de partnerschap tussen Hitler en Röhm te bloeien.Maar ondanks hun hechte vertrouwelijkheid was deze relatie niet zonder spanningen. Terwijl Hitler steeds meer probeerde de Duitse staat te stabiliseren en intern te consolideren, zag hij Röhm's ambities en de macht van de SA als een potentiële bedreiging. Röhm en de SA streefden een vergaande militarisering en een revolutionaire aanpak na, wat in tegenspraak was met Hitlers plannen voor een gecontroleerd en autoritair bewind. In de daaropvolgende jaren ontwikkelde zich een diepe kloof tussen Röhm en Hitler, die uiteindelijk resulteerde in de gebeurtenissen van de Nacht van de Lange Messen in 1934, toen Röhm en veel van zijn naaste vertrouwelingen uit de weg werden geruimd. Deze brute zuivering markeerde het einde van Röhm als politieke speler en de definitieve consolidatie van Hitlers macht. Ondanks de snelle val van Röhm herinnert de complexiteit van hun relatie en de betekenis van zijn rol in de opkomst van de nationaalsocialisten niet alleen aan de dynamiek van loyaliteit en macht in de politiek, maar ook aan het centrale belang van netwerken en verbindingen bij de manipulatie van geschiedverhalen.

Ernst Röhm had een visionaire opvatting van de toekomst van de Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) en de Duitse samenleving in het algemeen.Hij streefde naar een "tweede revolutionaire golf", die de al ingeleide veranderingen binnen de nationaalsocialistische beweging in een diepere, sociaal-revolutionaire richting moest sturen. Röhm droomde van een herstructurering van sociale en economische structuren die verder ging dan de machtsovername van 1933. Hij was van mening dat de NSDAP meer nodig had dan alleen een nationale heropleving; het moest ook de sociale misstanden van de Weimarrepubliek aanpakken. Zijn overtuiging was dat een echte revolutionaire verandering niet alleen de uitroeing van politieke tegenstanders, maar ook een fundamentele herverdeling van macht en rijkdom in de samenleving, evenals een afschaffing van de bestaande klassenstructuur moest omvatten. Aangedreven door een sterk gemilitariseerde en populistische ideologie, zag Röhm in de SA, die hij leidde, het instrument voor de uitvoering van zijn revolutionaire ambities. De SA vertegenwoordigde voor hem niet alleen een paramilitaire tak van de NSDAP, maar ook een sociale beweging.Hij wilde de SA ontwikkelen tot een organisatie die de belangen van de "kleine man" vertegenwoordigde, in het bijzonder die van de arbeiders en de sociaal achtergestelde lagen. In Röhm leefde de overtuiging dat het nationaal-socialisme niet alleen een nationalistisch, maar ook een socialistisch project moest zijn, dat de massa's omvat en in staat is om de sociale spanningen in de samenleving te weerspiegelen. Deze opvattingen zorgden echter voor spanningen met de bestaande militaire elite, in het bijzonder de Reichswehr, die erop gericht was de oude orde te behouden en zich tegen een sociale omwenteling te verzetten. De Reichswehr, die door de eeuwen heen een centrale instelling in de Duitse politiek en maatschappij had gevormd, zag Röhm's aanpak met toenemende bezorgdheid. De officieren van de Reichswehr vreesden dat de SA en haar revolutionaire agenda de militaire hiërarchie zouden bedreigen en het evenwicht van de macht in het land zouden verstoren. Röhm was daarentegen van mening dat een nauwere samenwerking tussen de SA en de Reichswehr wenselijk was en dat een grotere invloed van de SA in militaire aangelegenheden botste met de waarden en de status quo van de Reichswehr.Deze aanhoudende rivaliteit tussen de SA, geleid door Röhm, en de Reichswehr, die werd gecontroleerd door een conservatieve, traditionele elite, leidde tot een diepe kloof die in de daaropvolgende jaren in verschillende conflicten uitmondde. Deze spanningen culmineerden uiteindelijk in de beroemde "Nacht van de Lange Messen" in juni 1934, toen Hitler, uit angst voor een mogelijke staatsgreep en de groeiende macht van Röhm, besloot de SA te ontdoen van macht en haar leiding te elimineren. Röhm werd als verrader afgeschilderd en zijn ambities als een bedreiging voor de nationale eenheid gediskrediteerd. De Reichswehr, die Hitlers steun nodig had, kreeg nu het gevoel dat haar machtsbasis versterkt kon worden door zich tegen de revolutionaire tendensen in de NSDAP te keren. In deze context werd de relatie tussen Röhm en Hitler, evenals de radicale ideeën die Röhm met de SA wilde vertegenwoordigen, tot een van de centrale momenten waar de fundamentele conflicten binnen de nationaal-socialistische beweging zichtbaar werden. Het is belangrijk op te merken dat Röhm’s visie op een sociale revolutie, onlosmakelijk verbonden met het idee van gelijkheid en een omwenteling van de bestaande maatschappelijke structuur, paste in het grotere kader van de nationaal-socialistische ideologie.Het werd echter duidelijk dat Hitlers opvatting van national-socialisme was gebaseerd op een andere, sterk autoritaire en hiërarchische basis, die vrij was van socialistische elementen. Deze verschillen bepaalden niet alleen het politieke landschap van die tijd, maar leidden ook tot een dramatisch eindpunt in de relatie tussen Röhm en Hitler, wat het lot van de SA en de richting van de nationaal-socialistische beweging voor altijd veranderde. Röhm en zijn idealen werden uiteindelijk als een bedreiging voor Hitlers streven naar macht gezien, wat leidde tot de treurige, maar belangrijke ondergang van een van de meest opwindende en ambitieuze ideeënleiders van het nationaal-socialistische tijdperk. De Sturmabteilung (SA) speelde een cruciale rol in de opkomst van de nationaal-socialisten door het creëren van een atmosferische klimaat van angst, dat essentieel was voor de vestiging van hun heerschappij. De agressieve tactiek van de SA was een van de belangrijkste middelen waarmee de Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) haar politieke tegenstanders intimideerde en de bevolking in een toestand van permanente onzekerheid hield. De SA fungeerde als een paramilitaire organisatie, die in de eerste helft van de jaren dertig en vooral tijdens de tijd van de Weimarrepubliek een onmisbaar instrument voor de nationaal-socialisten vormde. Door geweld en brute aanvallen verzekerde de SA zich niet alleen van ruimte voor de NSDAP, maar creëerde ook de voorwaarden voor het verwerven van politieke macht.De SA gebruikte een verscheidenheid aan tactieken om haar doelen te bereiken, waaronder slaapstoornissen, overvallen op bijeenkomsten van politieke tegenstanders en fysieke aanvallen op individuen die door de NSDAP als een bedreiging werden beschouwd. Deze gewelddaden waren niet toevallig, maar systematisch gepland om een atmosfeer van angst te creëren. De SA wist dat hun tegenstanders zich door de constante dreiging die van hen uitging, niet vrij konden bewegen of hun politieke activiteiten onbelemmerd konden voortzetten. Zo werden bijvoorbeeld sociaal-democratische en communistische evenementen steeds weer verstoord door SA-troepen, wat ertoe leidde dat veel burgers zich afkeerden van politieke deelname of de deelname aan dergelijke evenementen in overweging namen. Deze gerichte intimidatie zorgde ervoor dat de NSDAP ongehinderd haar propaganda kon verspreiden, terwijl de oppositiepartijen in een defensieve houding werden gedrongen. Daarnaast installeerde de SA een systeem van afluisteren en toezicht dat diep in de maatschappij doordrong.De leden van de SA werden doorgaans gerekruteerd uit de lagere tot middenklasse van de bevolking, en hun agressiviteit was vaak gebaseerd op een gevoel van sociale onrechtvaardigheid en onrechtmatige behandeling in de Weimarrepubliek. Door een muur van geweld op te trekken tussen de NSDAP en haar politieke tegenstanders, glipte het politieke debat weg en ontstond er een klimaat waarin geen ander perspectief dan het nationaal-socialistische werd geduld. Zo kon er in de samenleving een gevoel van machteloosheid ontstaan, aangezien veel mensen uit angst voor geweld en repressie zich overgaven en de politieke idealen van de nationaal-socialisten accepteerden of althans tolcereerden. De combinatie van fysieke geweld, bedreigingen en een genadeloos optreden tegen politieke tegenstanders zorgde ervoor dat veel burgers in hun omgeving de macht van de SA voelden, wat een grote invloed had op de algemene maatschappelijke stemming. In veel steden en gemeentes leden mensen onder psychologische druk door het aanhoudende gevoel van onzekerheid en openlijke repressie. De tactieken van de SA, met name het creëren van een atmosferisch klimaat van angst, waren dus niet alleen gericht op het verslaan van de politieke tegenstander, maar dienden ook om de perceptie in het openbaar te manipuleren.Mensen waren altijd al waakzamer en anonieme bedreigingen werden de norma. De SA voerde ook systematisch geweld uit tegen minderheden en politieke tegenstanders, wat hun opkomst naar de macht ondersteunde. De antisemitische aanvallen die in deze tijd plaatsvonden zijn bijzonder vermeldenswaard, omdat ze de kiem legden voor een van de donkerste periodes in de Duitse geschiedenis. Door al vroeg in de politieke arena als een agressief instrument op te treden, boden ze de NSDAP de mogelijkheid om hun ideeën niet alleen door middel van toespraken, maar ook door daden te onderstrepen. Degenen die zich tegen de nationaalsocialistische ideologie verzetten, stonden voor directe gevaren, wat uiteindelijk het tempo van Hitlers opkomst naar de macht versnelde. Samengevat kan worden gesteld dat de agressieve tactiek van de SA - een gerichte inzet van angst en geweld - aanzienlijk bijdroeg aan het creëren van een atmosferisch klimaat van angst.Dit klimaat was cruciaal voor de NSDAP om haar politieke agenda door te voeren en de oppositie te onderdrukken. De SA werd zo een van de centrale instrumenten van de Nationalsozialisten, dat de weg baande voor hun machtsovername en de daaropvolgende brute repressies in Duitsland.

Ernst Röhm was een controversieel figuur in de geschiedenis van de Sturmabteilung (SA) en droeg daarbij een veelzijdige identiteit, die in vele opzichten afweek van de maatschappelijke normen en morele opvattingen van zijn tijd. Een van de meest opvallende aspecten van zijn leven was zijn openlijke homoseksualiteit. Röhm accepteerde zijn seksuele geaardheid openlijk en nam deze op in zijn leven, wat hem zowel politieke macht als aanzienlijke moeilijkheden opleverde. In een tijd waarin homoseksualiteit in Duitsland maatschappelijk sterk gestigmatiseerd en juridisch vervolgd werd, vormde Röhm een soort uitzondering die een steeds complexer en tegenstrijdiger beeld van de nationaalsocialistische beweging onthulde. In de vroege jaren van de NSDAP was Röhm vanwege zijn charisma, zijn militaire ervaringen en zijn onwrikbare loyaliteit aan Adolf Hitler een centrale figuur. De SA, onder zijn leiding, was niet alleen een paramilitaire organisatie die erop gericht was de politieke tegenstanders van de Nationalsozialisten geweldadig te onderdrukken, maar ook een samenstelling van verschillende mannen, waaronder velen die ook homoseksueel waren.In de SA zag Röhm een platform, niet alleen om zijn politieke ambities waar te maken, maar ook om een soort gemeenschap te creëren waarin hij en andere homoseksuele mannen onder een gemeenschappelijk doel samen konden komen. Dit leidde ertoe dat de SA in bepaalde kringen werd gezien als een soort veilige haven voor mannen met vergelijkbare neigingen. Röhm was zich echter bewust dat zijn homoseksualiteit in directe tegenspraak stond met de agressieve en heteronormatieve idealen van de nationaalsocialistische ideologie. Ondanks Hitlers aanvankelijke tolerantie tegenover Röhm en diens levensstijl, kwam zijn seksualiteit steeds meer in het vizier van de nationale leiding. Terwijl de SA steeds meer aan macht won, werden ook interne spanningen duidelijk – zowel binnen de SA als in de relatie met de Reichswehr en de algemene nationaalsocialistische beweging. De steeds autoritairder wordende houding van het regime, die vaak een verstikkende kijk op genderrollen en seksualiteit propageerde, vormde een aanzienlijke uitdaging voor Röhm en zijn aanhangers.Deze tegenstrijdigheden culmineerden uiteindelijk in een explosieve spanning tussen Röhm en de nationaalsocialistische leiding, toen de focus van de partij sterker kwam te liggen op strikte controle over het maatschappelijke beeld. In het bijzonder beschouwde de Reichswehr, die een conservatieve en sterk heteroseksuele mannencultuur cultiveerde, Röhm en zijn homoseksualiteit als een bedreiging voor hun idealen. Men kan betogen dat Röhm zichzelf in de hoek had gemanoeuvreerd, toen zijn ambities om de SA en de strijdkrachten te verenigen en een "tweede revolutie" na te streven, steeds meer in conflict kwamen met de traditionele militaire en maatschappelijke waarden van die tijd. De progressieve sociaalpolitieke agenda die Röhm mogelijk voor de SA nastreefde, kon zich niet ontwikkelen in de steeds repressievere en autoritaire sfeer die door de nationaalsocialistische leiders werd gecreëerd. In de Nacht van de Lange Messen in 1934, toen Hitler en de hem loyale krachten de SA-leiding en in het bijzonder Röhm te gronde richtten, was dit ook een definitieve afrekening met Röhm en zijn openlijke homoseksualiteit. De gewelddadige verwijdering van de SA-leider werd door de NSDAP niet alleen gepresenteerd als een politieke noodzaak, maar ook als een maatregel om de poging om een nieuwe relatief liberale orde binnen de NSDAP in de kiem te smoren. Uiteindelijk toont de biografie van Ernst Röhm de complexiteit van het politieke landschap van de vroege NSDAP. Zijn homoseksualiteit was zowel een bron van kracht als een zwakte, en het werd duidelijk dat de tijd van politieke repressie en homofobie ook de revolutionaire ideeën en ambities van een man kon verpletteren. Terwijl Röhm onbetwist een sleutelfiguur in de geschiedenis van de SA was, bewees zijn lot hoe nauw machtspolitiek en maatschappelijke normen met elkaar verweven zijn – en hoe de ideologische fundamentele discussies uiteindelijk zelfs de dichtste vertrouwelingen van de leiders in de tegenstrijdigheden van hun eigen beweging konden drijven.

Met de opkomst van de SS onder Heinrich Himmler als hun leider begon een beslissende wending binnen de nationaalsocialistische machtsstructuur, die ernstige gevolgen had voor de Sturmabteilung (SA) en hun prominente leiderspersoonlijkheid Ernst Röhm. De SS was oorspronkelijk opgericht als een kleine, elite-eenheid binnen de SA om de loyaliteit van de leider te beschermen, maar ontwikkelde zich geleidelijk tot een krachtige en invloedrijke organisatie, die niet alleen verantwoordelijk was voor de veiligheid van het regime, maar ook voor de uitvoering van zijn meest brutale maatregelen. Terwijl de SA in de vroege jaren van de NSDAP een cruciale rol speelde bij het uitschakelen van politieke tegenstanders en het creëren van een sfeer van angst, begonnen de machtsverhoudingen binnen de nationaalsocialistische hiërarchie te verschuiven toen Himmler en de SS aan invloed wonnen. Himmler, die een streng voorstander van de nationaalsocialistische ideologie was, had een duidelijke visie voor de SS, die verder ging dan de oorspronkelijke taken van de SA. Hij streefde ernaar de SS te vormen tot een organisatie die verantwoordelijk was voor de uitvoering van massarrestaties, arrestaties van politieke tegenstanders en systematische vervolging van verschillende bevolkingsgroepen.Dit leidde tot een duidelijke spanningsveld tussen de SA en de SS, omdat beide organisaties concurreerden om macht, invloed en middelen. Terwijl de SA onder Röhm en zijn steeds revolutionairder retoriek vasthield aan het idee van een sociale revolutie, volgde de SS daarentegen een streng hiërarchische en racistische agenda die zich concentreerde op de vestiging van een totalitaire orde. Een centraal probleem voor Röhm was dat zijn ambities om de SA in een grotere militaire rol binnen de staat te integreren, niet overeenkwamen met de strategie van de SS. Himmler en de leiding van de SS hadden geen interesse om de SA als concurrerende kracht binnen het nationaal-socialistische regime te versterken. In plaats daarvan was het voor hen duidelijk dat ze controle moesten uitoefenen over de paramilitaire activiteiten en de SA in de achtergrond moesten duwen. Dit leidde tot een geleidelijke, maar onstuitbare afname van de invloed van de SA en Röhm. Röhm, die in de beginfase van de machtsovername door de nationaal-socialisten een prominente rol had gespeeld, bevond zich steeds meer in de verdediging.Een andere fundamentele factor was het geweldsbeleid dat door de SS werd ingevoerd. Terwijl de SA vaak geneigd was tot gewelddadige uitbarstingen en in haar agressiviteit niet altijd stopte voor de openbare orde, hanteerde de SS een hardere en systematischere vorm van geweld. Deze methodiek werd door de nationaalsocialistische leiding steeds meer gezien als effectiever om de controle over de bevolking te verkrijgen en oppositiegroepen te onderdrukken. De rol van de SA werd daardoor niet alleen gemarginaliseerd, maar ook hun bestaan begon te eroderen onder de steeds sterker wordende druk van de SS. De situatie escaleerde uiteindelijk in 1934 tijdens de zogenaamde "Nacht van de Lange Messen". Hitlers beslissing om Röhm en andere SA-leiders te elimineren was niet alleen een uitdrukking van zijn machtsgreep, maar ook een maatregel om de controle over de nationaalsocialistische beweging te consolideren. Hitlers steun voor Himmler en de SS groeide, en daarmee werd de prioriteit van de SS duidelijk.Röhm werd zijn macht ontnomen, en het was zichtbaar dat de SA onder de nieuwe orde niet langer hetzelfde gewicht had als in de beginjaren van de NSDAP. De invloed van de SA was niet alleen afgenomen, maar ook de rol als paramilitaire kracht werd in twijfel getrokken. Al snel bleek dat Himmler en de SS niet alleen de macht van de SA uit de meting haalden, maar ook de erfenis van Röhm zelf uitdoofden. Wat ooit als revolutionaire kracht was begonnen, was nu ten onder gegaan in een brute machtsdynamiek die de SA in de schaduw van de geschiedenis duwde. Röhm en zijn visionaire bedoelingen, die in de beginjaren van de beweging zo veelbelovend leken, stonden tegenover de onvermijdelijke opkomst van een organisatie die een overtuiging uitstraalde die er klaar voor was haar tegenstanders met alle kracht te onderdrukken. De opkomst van de SS en de geleidelijke erosie van de macht van de SA werpen dan ook een licht op de interne machtsverhoudingen binnen de nationaal-socialistische beweging en tonen aan hoe snel de wind kan draaien als het gaat om macht en controle in een totalitair regime.

In de zogenaamde "Nacht van de Lange Messen", die in de nacht van 30 juni op 1 juli 1934 plaatsvond, onderging het nationale politieke landschap van Duitsland een dramatische en bloederige omwenteling, die duurzame gevolgen had voor het nationaal-socialistische regime en zijn interne machtsstructuren.Die Nacht werden Ernst Röhm, de leider van de Sturmabteilung (SA), en tal van zijn naaste volgelingen systematisch vermoord. Deze gebeurtenissen vormden de voorlopige climax van de machtsstrijd binnen de NSDAP en leidden tot de definitieve verwoesting van Röhm's invloed en de SA. De SA had in de vroege jaren van het Derde Rijk een centrale rol gespeeld bij de machtsgreep van de nationaalsocialisten. Ze was verantwoordelijk voor de gewelddadige onderdrukking van politieke tegenstanders en de intimidatie van de bevolking. Röhm had met zijn charismatische en revolutionaire retoriek grote betekenis en aanhang verworven. Zijn visie op een "sociale revolutie" en zijn inspanningen om de SA in een belangrijke militaire kracht te transformeren, hadden echter steeds meer de aandacht van de nationaalsocialistische leiding getrokken, in het bijzonder van Adolf Hitler en Heinrich Himmler. De druk op Röhm nam toe, toen de SS onder Himmlers leiding aan invloed won en de loyaliteit van veel hoge officieren in de Reichswehr overging naar de nieuwe organisatie.Hitler zag in Röhm, wiens ambities en persoonlijke loyaliteit aan Hitler aanvankelijk onbetwistbaar waren, steeds meer een bedreiging. Röhm's pogingen om de SA tot de belangrijkste paramilitaire kracht van het regime te maken, botsten steeds meer met Hitlers plannen voor de consolidatie van de macht en controle over de strijdkrachten. Röhm's openbare bekentenis van homoseksualiteit en de open omgang met zijn persoonlijke relaties wekten bovendien niet alleen bij de militaire leiders, maar ook in het brede publiek wantrouwen en afkeur. Dit leidde tot een afnemende steun voor Röhm, niet in de laatste plaats binnen de eigen gelederen van de NSDAP. Hitlers beslissing om Röhm tijdens de Nacht van de Lange Messen te elimineren werd dan ook zowel bepaald door strategische overwegingen als door persoonlijke motieven. In een bijna georkestreerde actie liet Hitler niet alleen Röhm, maar ook talrijke leiders van de SA en enkele van hun prominente politieke tegenstanders vermoorden.Onder het voorwendsel een vermeende samenzwering van Röhm te voorkomen, werd de brutale actie snel werkelijkheid. De SS, die zich genadeloos tegen de SA keerde, speelde een cruciale rol bij de uitvoering van de moorden. De massale moorden deze nacht leidden er niet alleen toe dat Röhm en zijn aanhangers onherroepelijk uit de politieke arena werden verwijderd, maar ze creëerden ook een sfeer van angst en terreur binnen de gehele nationaalsocialistische beweging. De “Nacht van de Lange Messen” werd een symbolisch keerpunt dat Hitlers absolute controle over de partijhiërarchie en de staatsveiligheidsapparaat manifesteerde. De gevolgen voor de SA waren verwoestend. Het verlies van Röhms charismatische leiderschap, in combinatie met een dramatische afname van middelen en invloed, leidde tot de onthoofding van de organisatie. De SA, die tientallen jaren als paramilitaire kracht had gefungeerd, werd steeds meer ontwapend en gemarginaliseerd.De overgebleven leden zagen zich voortaan geconfronteerd met een regime dat duidelijke eisen stelde aan loyaliteit en elke afwijking van de lijn rigor mortis bestrafte. Bovendien was de "Nacht van de Lange Messen" ook een keerpunt wat betreft de relatie tussen de NSDAP en de Reichswehr. De Reichswehr kreeg door de aanslagen en de daarmee gepaard gaande eliminatie van Röhm het signaal dat hun zorgen over de SA en haar machtsambities serieus werden genomen. Hierdoor kon Hitler het vertrouwen van het leger winnen en diens steun voor zijn latere territoriale en militaire ambities verstevigen. Samenvattend kan worden gesteld dat de "Nacht van de Lange Messen" niet alleen een wrede beëindiging voor Röhm en de SA was, maar ook de weg voorbereidde voor het toekomstige politieke landschap van de nationaal-socialistische dictatuur. De eliminatie van Röhm en zijn aanhangers was een duidelijk teken van de consolidatie van Hitlers macht en de genadeloze manier waarop hij potentiële rivalen uitschakelde.De nacht liet een erfgoed van geweld en politieke repressie achter dat de fundamenten van het Derde Rijk verder verstevigde en de brutale maatregelen van het regime legitimeerde.

De dood van Ernst Röhm in de zogenaamde "nacht van de lange messen" in juni 1934 was niet alleen het einde van een charismatische en omstreden figuur binnen de NSDAP, maar ook een beslissende keerpunt in de consolidatie van de nationaalsocialistische heerschappij en de staatsrepressie in Duitsland. In de periode na de machtsgreep van de nationaalsocialisten in 1933 was Röhm, als leider van de Sturmabteilung (SA), een centrale figuur wiens invloed en visies in conflict stonden met de zich vormende structuren van de NSDAP en de militaire elites. Zijn gewelddadige overlijden symboliseerde niet alleen de verwijdering van een machtsconcurrent, maar ook de versteviging van Adolf Hitlers controle over het nationaalsocialistische regime. De "nacht van de lange messen" was het resultaat van een complex machtsspel binnen de NSDAP, dat werd gekenmerkt door interne spanningen en machtsstrijd. Röhm had een agressief beleid van uitbreiding van de SA gevoerd, dat niet alleen gericht was op politieke dissidentie, maar ook op de vestiging van de SA als een belangrijke militaire kracht. Dit kwam steeds meer in conflict met de belangen van de Reichswehr en de SS. Hitlers beslissing om Röhm en zijn aanhangers te liquideren, was een duidelijke stap om de controle over de NSDAP te waarborgen en elke weerstand binnen de eigen gelederen te onderdrukken.Röhm belichamde een soort revolutionaire geest die zich verzette tegen Hitlers autoritaire leiderschapsstijl en zijn streven naar stabiliteit en orde. Met de dood van Röhm werd de SA bruut ontmanteld, waardoor Hitlers machtsbasis werd geconsolideerd en de heersende orde in het nationaal-socialistische Duitsland werd versterkt. De SA, die ooit als paramilitaire organisatie had gefunctioneerd, werd systematisch verzwakt en haar vroegere dominantie over de gewelddadige aanpak tegen politieke tegenstand werd nu overgenomen door de SS, die zich als de nieuwe elite van het nationaal-socialistische apparaat vestigde. Deze herstructurering leidde tot een versterkte en centrale rol van de SS onder Heinrich Himmler, die zich niet alleen bezighield met de controle over binnenpartijelijke rivalen, maar ook met de uitvoering van terreur en repressie tegen politieke tegenstanders die als een bedreiging voor het regime werden beschouwd. De dood van Röhm was ook een beslissend keerpunt in de staatsrepressie, omdat het de nationaal-socialisten mogelijk maakte een sfeer van angst en onderdrukking te vestigen. In de weken en maanden na de "Nacht van de Lange Messen" volgden talrijke incidenten van repressie en arrestaties die gericht waren op het onderdrukken van elke dissent binnen de partij en de samenleving in het algemeen.De terreur werd als politieke strategie gebruikt om elke vorm van oppositie in de kiem te smoren en om de bevolking in een permanente houding van gehoorzaamheid te dwingen. Hitlers regime gebruikte de dood van Röhm ook propaganda-gewijs om te demonstreren dat hij niet aarzelde zelfs zijn dichtste bondgenoten te elimineren als zij zich als een bedreiging voor de nationale eenheid en voor het voortbestaan van de staat toonden. Deze machtsdemonstratie diende om de loyaliteit van de Reichswehr, de SS en de partij te waarborgen, terwijl tegelijkertijd de samenleving in constante angst voor de brute repressieapparaat werd gehouden. Bovendien leidde Röhms dood tot een massale transformatie in de dynamiek van het nationaalsocialistische regime. Met de SS als nieuwe kracht binnen het veiligheidsapparaat was de heerschappij van het Derde Rijk nu niet alleen afhankelijk van terreur en angst, maar ook van een strakker en efficiënter controle over de samenleving. De brute methoden die in de "Nacht van de Lange Messen" werden toegepast, vestigden een norm van politieke geweld die vanaf dat moment het handelsmerk van het nationaalsocialistische regime werd.Samenvattend kan worden gezegd dat de dood van Ernst Röhm tijdens de "Nacht van de Lange Messen" werd beschouwd als een keerpunt in de consolidatie van de NS-heerschappij, aangezien hij de weg vrijmaakte voor een nieuw tijdperk van staatsrepressie. Zijn gewelddadige overlijden en de daaropvolgende eliminatie van de SA maakten het Adolf Hitler mogelijk om een gecentraliseerde en autoritaire controle over de NSDAP en het gehele nationaal-socialistische regime te vestigen. De nasleep van deze gebeurtenissen leidde tot een repressieve atmosfeer die het nationaal-socialistische Duitsland kenmerkte en de basis legde voor de toekomstige uitoefening van macht en geweld in de dictatuur. De terreur van die nacht zond een duidelijke boodschap: de prijs voor politieke ambities of oppositie tegen het regime was potentieel dodelijk, en deze terreur werd voortaan een integraal onderdeel van het nationaal-socialistische beleid.

Ernst Röhm wordt beschouwd als een van de tragischste figuren in de vroege geschiedenis van het nationaal-socialisme. Op een moment dat de Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) begon haar machtsbasis in Duitsland te versterken, speelde Röhm een centrale rol in deze opkomst. Als leider van de Sturmabteilung (SA) was hij een charismatische persoonlijkheid die een enorme invloed op de beweging uitoefende.Zijn levenspad, gekenmerkt door ambities en de zoektocht naar sociale revolutie, eindigde echter brutaal toen hij door zijn eigen partij werd geëlimineerd. Deze ontwikkeling werpt een licht op de interne partijconflicten en machtsstrijd die binnen de NSDAP heersten en uiteindelijk leidden tot de systematisering van de nationaal-socialistische heerschappij. Röhm, geboren in 1887, was niet alleen een vertrouweling van Adolf Hitler, maar ook een hoofdarchitect van de SA, die in de vroege jaren dertig als paramilitaire organisatie van de NSDAP opereerde. De SA speelde een belangrijke rol bij de machtsgreep van de nationaal-socialisten, omdat zij militantere en agressieve tactieken gebruikte om politieke tegenstanders te intimideren en de straten van Duitsland te controleren. Röhm leefde een agressieve, bijna revolutionaire ideologie die gericht was op het creëren van een nieuwe sociale ordening. Dit leidde echter tot spanningen met andere machtsstructuren, in het bijzonder met de Reichswehr, die Röhm als een bedreiging beschouwde.In de tijd vóór zijn moord streefde Röhm ernaar een "tweede revolutionaire golf" in te luiden, die niet alleen de socialistische agitatie binnen de NSDAP zou bevorderen, maar ook de hegemonie van de Reichswehr en de burgerlijke elites ter discussie zou stellen. Deze ambities stuitten echter op verzet en machtsstrijd die zich van de oorspronkelijke visie van Hitler verwijderden. Hitlers pragmatische politiek om zijn heerschappij te waarborgen leidde ertoe dat hij uiteindelijk besloot Röhm te neutraliseren om de controle over de partij en de staat te behouden. De eliminatie van Röhm tijdens de "Nacht van de Lange Messen" in juni 1934 was het resultaat van deze politieke rivaliteit en illustreert de verraad waarook vermeende bondgenoten binnen de NSDAP aan blootstonden. Röhm werd gezien als een obstakel voor de consolidatie van de nationaal-socialistische heerschappij, en zijn brutale moord is symbolisch voor de gewelddadige machtsstrijd binnen de partij die zich in die tijd afspeelde. Hierin blijkt de tragedie van Röhm niet alleen uit zijn gewelddadige dood, maar ook uit zijn verkeerde interpretatie van de nationaal-socialistische agenda.Hij was een man die vocht met de overtuiging voor een revolutionaire verandering in de politieke en sociale structuren van Duitsland, maar uiteindelijk werd hij verraden door dezelfde krachten waarvoor hij vocht. Hitlers regime toonde met de verwijdering van Röhm en zijn aanhangers niet alleen een absolute controle, maar ook een duidelijke boodschap aan alle anderen binnen de partij: Iedere weerstand of ambities die verder gingen dan de vastgestelde lijn zouden wreed worden bestraft. Röhm blijft zo een tragische figuur die in de geschiedenis van het nationaal-socialisme wordt herinnerd als zowel een strijder voor een socialistische visie als een slachtoffer van zijn eigen politieke spelletjes. Hij belichaamt het idee dat macht vaak wordt verworven of verloren door verraad en intriges. Zijn lot illustreert indringend de paradoxen van het politieke leven onder het nationaal-socialistische regime, waar zelfs de meest vertrouwde vertrouwelingen, die ooit een sleutelrol speelden in de vestiging van het regime, op elk moment slachtoffers konden worden van de brute machtsuitoefening. Zijn dood staat niet alleen als een symbool voor zijn eigen tragische verhaal, maar belichaamt ook het einde van een bepaalde visie binnen de NSDAP en het begin van een tijdperk waarin andere krachten binnen de partij - met name de SS onder Heinrich Himmler - de overhand kregen.Röhm's erfenis is gecompliceerd: terwijl hij als held van de vroege nationaal-socialistische beweging werd beschouwd, werd hij uiteindelijk door die elementen van de beweging die hij had ondersteund, als een bedreiging gezien en geëlimineerd. Zijn leven en dood zijn daarom een gedenkteken voor de innerlijke tegenstrijdigheden die het nationaal-socialisme vanaf het begin kenmerkten.

15.08.2024